Trẻ bị tự kỷ có chữa được không là câu hỏi được nhiều ba mẹ quan tâm khi trẻ tự kỷ ngày càng tăng nhanh. Tự kỷ là một rối loạn phát triển thần kinh có tính phục hồi nhưng chưa thể chữa khỏi hoàn toàn. Việc phát hiện và can thiệp sớm sẽ giúp trẻ có những tiến bộ tốt nhất. Hãy cùng tìm hiểu về tự kỷ và các cách chữa hiệu quả cho trẻ.
Trẻ bị tự kỷ có chữa được không?
Hầu hết các chuyên gia đồng ý rằng không có cách chữa khỏi hoàn toàn tự kỷ, nhưng có thể can thiệp và hỗ trợ để giúp trẻ phát triển và cải thiện khả năng giao tiếp, học hỏi và hòa nhập xã hội.
Những phương pháp can thiệp sớm, như trị liệu ngôn ngữ, trị liệu hành vi, can thiệp giáo dục đặc biệt và các chương trình phát triển kỹ năng xã hội, có thể giúp trẻ tự kỷ nâng cao khả năng sống độc lập và giảm thiểu các triệu chứng.
Tự kỷ ở trẻ được đặc trưng bởi hai khiếm khuyết chính là suy yếu về giao tiếp, tương tác xã hội và có hành vi rập khuôn định hình, sở thích hạn hẹp. Rối lọan phổ tự kỷ có sự khác nhau về phạm vi, mức độ tự kỷ nặng nhẹ, tuổi khởi phát và sự tiến triển của những triệu chứng ở mỗi cá nhân có rối loạn này.
Chữa trị và can thiệp trẻ tự kỷ
Trẻ mắc tự kỷ không phải là một căn bệnh thông thường có thể chữa khỏi hoàn toàn bằng thuốc. Đây là một rối loạn phát triển thần kinh phức tạp, ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp và tương tác xã hội của trẻ.
Hiện nay chưa có phương pháp nào có thể “chữa lành” cho trẻ tự kỷ. Các chuyên gia thường dùng thuật ngữ “can thiệp” hoặc “hỗ trợ phát triển” để giúp trẻ phát triển các kỹ năng để hòa nhập tốt hơn và giảm đi các biểu hiện, hành vi và những khó khăn khi trẻ tự kỷ lớn lên. Điều này phản ánh đúng bản chất của việc giúp đỡ trẻ tự kỷ tiến bộ.
Hiện trạng chữa trị trẻ tự kỷ
Các liệu pháp hỗ trợ như can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ giúp trẻ cải thiện ngôn ngữ, giao tiếp và phát triển các kỹ năng. Ngoài ra còn áp dụng các phương pháp khác để giúp trẻ giảm lo âu và giảm hành vi lặp lại.
Để can thiệp điều trị hiệu quả cho trẻ tự kỷ cần kết hợp nhiều phương pháp khác nhau. Các phương pháp điều trị hiệu quả cho trẻ tự kỷ hiện nay mà Trung tâm Nhân Hòa cũng áp dụng như: âm ngữ trị liệu, liệu pháp hành vi ứng dụng ABA, mô hình ESDM, các phương pháp AAC, TEACCH, FLOORTIME,… Ngoài ra, còn kết hợp với dạy trẻ tự kỷ về các kỹ năng xã hội và phát triển vận động giúp trẻ hòa nhập tốt hơn.
Các yếu tố ảnh hưởng đến tiến bộ của trẻ tự kỷ
Trẻ tự kỷ có chữa được không và hiệu quả tiến bộ trong việc can thiệp phụ thuộc vào nhiều yếu tố.
1. Đặc điểm cá nhân của trẻ
Mỗi trẻ tự kỷ là một cá thể riêng biệt với những đặc điểm và khả năng khác nhau. Có trẻ tiến bộ nhanh, có trẻ cần thời gian dài hơn để đạt được các mốc phát triển. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự tiến bộ này bao gồm mức độ tự kỷ (nhẹ hay nặng), khả năng nhận thức, khả năng giao tiếp, sự hỗ trợ từ gia đình và môi trường – chuyên gia can thiệp.
2. Thời điểm phát hiện và can thiệp sớm
Giai đoạn từ 2 – 6 tuổi là “thời kỳ vàng” để can thiệp cho trẻ tự kỷ. Đây là giai đoạn não bộ của trẻ có khả năng thích nghi và phát triển mạnh mẽ nhất. Việc can thiệp trong độ tuổi này mang lại hiệu quả cao giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, kỹ năng xã hội và giảm thiểu các hành vi không phù hợp. Nhất là giai đoạn sớm từ 2 – 3 tuổi. Để càng lâu các biểu hiện càng trở lên rõ rệt và hiệu quả can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ cũng giảm đi.
Việc phát hiện sớm sẽ giúp:
Giúp trẻ được can thiệp kịp thời: Phát hiện sớm giúp gia đình và các chuyên gia đưa ra các kế hoạch can thiệp phù hợp ngay từ đầu, nhằm giảm thiểu các vấn đề phát sinh và tăng cơ hội phát triển cho trẻ.
Hạn chế các hành vi không phù hợp: Trẻ tự kỷ có thể gặp phải các hành vi không phù hợp, như hành vi lặp đi lặp lại, phản kháng hoặc thậm chí gây tổn thương bản thân. Việc phát hiện sớm giúp các chuyên gia xây dựng các chiến lược điều chỉnh hành vi hiệu quả, giúp trẻ học cách kiểm soát và giảm thiểu các hành vi này.
Tăng cơ hội hòa nhập xã hội: Khi được can thiệp sớm, trẻ có thể học cách giao tiếp và tương tác với bạn bè, gia đình, giáo viên và những người xung quanh. Điều này giúp tăng cơ hội hòa nhập xã hội và cải thiện chất lượng cuộc sống của trẻ.
3. Chất lượng chương trình can thiệp
Chất lượng chương trình can thiệp hỗ trợ tốt sẽ giúp trẻ tiến bộ nhanh, ở Trung tâm Nhân Hòa luôn chú trọng phát triển chất lượng chương trình can thiệp cho trẻ tự kỷ:
Phương pháp can thiệp phù hợp: Chương trình can thiệp phải được thiết kế và điều chỉnh sao cho phù hợp với từng trẻ, dựa trên mức độ và đặc điểm cá nhân của trẻ. Phương pháp này cần phải linh hoạt và có thể kết hợp nhiều phương pháp khác nhau để phát huy hiệu quả tối đa.
Kế hoạch can thiệp cá nhân hóa: Mỗi trẻ cần một kế hoạch can thiệp cá nhân hóa, được xây dựng dựa trên đánh giá kỹ lưỡng về các nhu cầu đặc biệt của trẻ. Việc này giúp tối ưu hóa sự phát triển và học hỏi của trẻ, giúp trẻ tiến bộ nhanh hơn và đạt được các mốc phát triển quan trọng.
Tính liên tục và đều đặn: Can thiệp cần được thực hiện một cách đều đặn và liên tục mỗi ngày. Ngoài ra, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa trung tâm can thiệp và gia đình, theo dõi tiến trình và điều chỉnh kế hoạch can thiệp thường xuyên.
4. Năng lực của chuyên gia, giáo viên
Năng lực, kinh nghiệm của chuyên gia, giáo viên ảnh hưởng lớn đến sự tiến bộ của trẻ. Chuyên gia, giáo viên giàu kinh nhiệm chuyên môn sẽ giúp phát hiện những vấn đề suy yếu của trẻ và áp dụng các phương pháp phù hợp để trẻ tiến bộ.
Ngoài yêu cầu trình độ chuyên môn cần đào tạo bài bản về dạy tự kỷ, cần sự kiên nhẫn và yêu thương trẻ, phát hiện những suy yếu cốt lõi và linh hoạt trong phương pháp giảng dạy. Mỗi trẻ tự kỷ luôn cần sự hướng dẫn và phương pháp dạy khác biệt theo nhu cầu và khả năng của trẻ.
5. Môi trường gia đình và xã hội
Gia đình đóng vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của trẻ tự kỷ. Ngoài việc nhận biết sớm và cho trẻ sự hỗ trợ cần thiết, ở gia đình cha mẹ nên:
Dành thời gian tương tác, giao tiếp và chơi đùa với trẻ
Cho trẻ nhiều cơ hội vui chơi và học tập theo nhóm, lớp với các bạn cùng độ tuổi
Trao đổi thường xuyên với đội ngũ bác sĩ, chuyên gia và giáo viên về tình hình tiến bộ và các hành vi xuất hiện
Đảm bảo sức khỏe thể chất và chế độ dinh dưỡng để trẻ học tập và phát triển .
Tham gia các nhóm hỗ trợ tự kỷ để kết nối và học hỏi từ cộng đồng.
Nghiên cứu điều trị tự kỷ đang diễn ra
Hiện nay, các nghiên cứu hiện đang xem xét tác động của chế độ ăn, môi trường ít kích thích và liệu pháp liên quan đến tế bào gốc đối với trẻ tự kỷ. Tuy nhiên các kết quả nghiên cứu chưa được rõ ràng. Cộng đồng y tế vẫn chờ kết quả để xác nhận hiệu quả của các phương pháp này.
Lời kết
Giải đáp câu hỏi trẻ tự kỷ có chữa được không? Hiện nay chưa có phương pháp nào có thể chữa khỏi hoàn toàn cho trẻ tự kỷ. Các phương pháp hỗ trợ can thiệp sớm với các chuyên gia giúp trẻ tự kỷ giảm thiểu các triệu chứng, phát triển kỹ năng, hòa nhập với cộng đồng và có ý nghĩa lâu dài với trẻ. Trung tâm Nhân Hòa hy vọng những thông tin trê sẽ giúp ích được cha mẹ hỗ trợ trẻ tự kỷ phát triển tiến bộ.
