Trẻ tự kỷ là trẻ mắc rối loạn phát triển thần kinh dẫn đến gặp các khó khăn về giao tiếp, tương tác xã hội và hành vi. Trẻ tự kỷ có thể gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống, học tập và làm việc nếu không được hỗ trợ kịp thời. Can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ là một giải pháp quan trọng để giúp trẻ phát triển toàn diện các kỹ năng và hòa nhập tốt hơn với xã hội.
Can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ là gì?
Can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ là áp dụng những phương pháp, kỹ thuật trị liệu để giảm các biểu hiện tự kỷ và giúp trẻ phát triển toàn diện, hòa nhập với cộng đồng. Khi phát hiện trẻ có các dấu hiệu tự kỷ, cha mẹ cần đưa trẻ đi thăm khám để xác định rõ tình trạng, nguyên nhân và có biện pháp can thiệp sớm nhất để hỗ trợ trẻ phát triển.
Ảnh hưởng của tự kỷ đến sự phát triển của trẻ
Nếu không được phát hiện và can thiệp sớm thì chứng tự kỷ có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ ở nhiều lĩnh vực, như:
- Ngôn ngữ: Trẻ tự kỷ có thể bị chậm phát triển ngôn ngữ hoặc không có khả năng ngôn ngữ. Trẻ có thể bị chậm nói, nói lắp, không bắt chước âm thanh của người lớn, …
- Nhận thức, tập trung: Mất tập trung giảm chú ý là một trong những biểu hiện thường gặp ở trẻ. Trẻ cũng gặp khó trong việc thay đổi, sắp xếp, ghi nhớ, quản lý thời gian …
- Giao tiếp, xã hội: Trẻ không biết cách diễn đạt cảm xúc, mong muốn của mình và cũng không thấu hiểu cảm xúc, mong muốn của người khác. Trẻ tự kỷ không muốn tương tác với mọi người xung quanh, không biết sử dụng ánh mắt và cử chỉ để bộc lộ mong muốn và khó thích nghi với nhiều tình huống xã hội khác nhau.
- Hành vi, cảm xúc: Trẻ tự kỷ có thể có những hành vi lặp đi lặp lại, bất thường như đi nhón chân, tự làm đau bản thật, quay tròn người, thường nếm, ngửi đồ vật, …
Trẻ tự kỷ lớn lên gặp nhiều khó khăn về giao tiếp, kết nối bạn bè, học tập và hòa nhập kém hơn các bạn cùng độ tuổi.
Mục tiêu can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ
Can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ nhằm mục tiêu:
- Giảm thiểu các khó khăn về giao tiếp và tương tác xã hội, các hành vi giới hạn, các hành vi lặp lại và các vấn đề đi kèm.
- Tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ học tập và đạt được kỹ năng thích ứng, từ đó nâng cao khả năng độc lập ở trẻ.
- Loại trừ, giảm thiểu và phòng ngừa các hành vi không mong muốn gây cản trở sự phát triển các kỹ năng cần thiết.
Tại sao can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ càng sớm càng hiệu quả?
Can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ càng sớm càng hiệu quả vì khi can thiệp sớm trẻ sẽ có nhiều cơ hội để trị liệu và hòa nhập tốt hơn với cộng đồng. Can thiệp sớm sẽ giúp trẻ được trang bị các kỹ năng về ngôn ngữ, xã hội, nhận thức để hòa nhập với môi trường giáo dục, gia đình và cộng đồng. Bên cạnh đó, trong những năm đầu đời, não bộ của trẻ có khả năng thích nghi và học hỏi cao nhất nên việc can thiệp sớm có thể tận dụng cơ hội này để kích thích sự phát triển của trẻ.
Thời gian vàng can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ là ở độ tuổi 2 – 3 tuổi. Lúc này não bộ của trẻ đang phát triển, nó linh hoạt và dễ thay đổi hơn so với lứa tuổi lớn hơn. Do đó việc phát hiện các dấu hiệu tự kỷ ở trẻ và cho trẻ đi khám, can thiệp từ sớm không những giúp trẻ tiến bộ nhanh chóng mà kết quả cũng được duy trì tốt hơn.
Chương trình can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ
Trên thực tế, mỗi trẻ tự kỷ sẽ có những biểu hiện khác nhau và chương trình can thiệp cũng sẽ khác nhau. Tuy nhiên, các chương trình can thiệp dạy trẻ tự kỷ sẽ xoay quanh giúp trẻ phát triển những mặt sau đây:
Phát triển ngôn ngữ
Phát triển ngôn ngữ là một trong những mục tiêu quan trọng của can thiệp trẻ tự kỷ, vì ngôn ngữ là công cụ giúp trẻ giao tiếp, chia sẻ, học hỏi. Các hoạt động phát triển ngôn ngữ có thể bao gồm: Dạy trẻ các từ, cụm từ, câu văn cơ bản, cách sử dụng ngôn ngữ theo từng ngữ cảnh, dùng ngôn ngữ để thể hiện cảm xúc, ý kiến, quan điểm của bản thân.
Phát triển nhận thức, tư duy
Chương trình can thiệp cũng sẽ giúp trẻ phát triển nhận thức, tư duy. Điều này sẽ giúp trang bị cho trẻ nền tảng để hiểu được thế giới xung quanh và giải quyết các vấn đề trong cuộc sống. Các hoạt động phát triển nhận thức, tư duy gồm: Dạy trẻ các khái niệm cơ bản về số lượng, hình dạng, màu sắc, kích thước, vị trí, thời gian, không gian; cách nhận biết, phân biệt, phân loại, sắp xếp đồ chơi …; cách quan sát, lắng nghe, suy luận để giải quyết vấn đề.
Phát triển kỹ năng giao tiếp, xã hội
Phát triển kỹ năng giao tiếp, xã hội cho trẻ tự kỷ
Giao tiếp là cầu nối để trẻ kết nối, hòa nhập và học tập với mọi người xung quanh. Giúp trẻ phát triển kỹ năng giao tiếp, xã hội là một trong những mục tiêu của chương trình can thiệp cho trẻ tự kỷ. Các hoạt động phát triển kỹ năng giao tiếp, xã hội gồm: Dạy trẻ phát triển ngôn ngữ, cách giao tiếp mắt, cử chỉ, biểu cảm, thái độ để giao tiếp không lời với người khác; cách trò chuyện, giao tiếp, vui chơi với mọi người; cách bộc lộ, điều chỉnh và kiểm soát cảm xúc của bản thân; cách tôn trọng, thấu hiểu người khác.
Phát triển hành vi, cảm xúc
Hành vi, cảm xúc là biểu hiện của trạng thái nội tâm và ảnh hưởng đến sự phát triển và hòa nhập của trẻ. Các hoạt động phát triển hành vi, cảm xúc có thể bao gồm: Dạy trẻ cách nhận biết và kiểm soát các hành vi lặp đi lặp lại; cách kiểm soát các hành vi tự làm đau bản thân, hành vi né tránh; thay đổi các hành vi xấu bằng các hành vi tốt, cách duy trì thói quen, cảm xúc tích cực.
Phát triển thể chất
Thể chất là nền tảng để trẻ có sức khỏe, năng lượng và khả năng thực hiện các hoạt động trong cuộc sống. Chương trình can thiệp sẽ giúp trẻ phát triển thể chất thông qua phát triển các vận động thô, vận động tinh.
Ngoài ra, trong quá trình can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ còn hướng dẫn trẻ cách tự đi vệ sinh, mặc quần áo, đi giày. Một số trẻ gặp khó khăn trong ăn uống như nhai, sử dụng ống hút, ăn các thức ăn cần xay nhuyễn trong quá trình can thiệp các thầy cô hướng dẫn trẻ và gia đình ăn uống tốt hơn.
Các phương pháp can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ phổ biến nhất
Tùy vào từng nguyên nhân và tình trạng bệnh tự kỷ của trẻ mà sẽ có những phương pháp can thiệp sớm phù hợp như sau:
Ngôn ngữ trị liệu
Ngôn ngữ trị liệu là phương pháp can thiệp sớm giúp trẻ cải thiện được khả năng ngôn ngữ, tăng khả năng tương tác xã hội cho trẻ. Tuỳ mức độ phát triển về trí tuệ của trẻ mà các chuyên gia ngôn ngữ trị liệu có thể dạy trẻ giao tiếp bằng cử chỉ, lời nói hoặc hình vẽ. Phương pháp này cũng cần sự tham gia của phụ huynh để giúp trẻ được tiếp xúc với ngôn ngữ nhiều hơn và tự tin khi giao tiếp.
Trị liệu tâm lý
Trị liệu tâm lý là phương pháp giúp cho trẻ mắc chứng tự kỷ đối phó với lo lắng, trầm cảm và các vấn đề về sức khỏe tâm lý khác. Trẻ sẽ được tìm hiểu về mối quan hệ giữa cảm xúc, suy nghĩ và hành vi, giúp trẻ xác định những suy nghĩ và cảm xúc kích hoạt hành vi tiêu cực. Phương pháp trị liệu tâm lý đặc biệt có lợi trong việc giúp trẻ kiểm soát sự lo lắng, giúp thấu hiểu cảm xúc của người khác tốt hơn và đối phó tốt hơn trong các tình huống xã hội.
Vật lý trị liệu
Phương pháp vật lý trị liệu được sử dụng để hỗ trợ cho các trẻ gặp khó khăn trong các giác quan, vận động, cơ lực và các kỹ năng thăng bằng. Trẻ sẽ được trị liệu vận động thông qua trò chơi trên bạt, lò xo, bóng cao su,… để giúp trẻ có nhận thức hơn về cơ thể mình và có thể sử dụng cơ thể trong các cách khác nhau.
Hỗ trợ vận động, sinh hoạt
Đây là phương pháp kích thích trẻ hoạt hóa hành vi. Phương pháp này dựa trên quan điểm: Vận động (hoạt động) của cơ thể sẽ dẫn đến sự nhanh nhạy hệ thần kinh và tác động đến phát triển tâm lý, khi vận động cơ thể tăng thì vận động về tâm lý tăng theo; phát triển vận động sẽ dần phát triển tâm lý. Đồng thời sự phát triển tâm lý sẽ kéo theo sự phát triển vận động.
Trung tâm Nhân Hòa can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ tại TpHCM
Trung tâm can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ thường là các trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập như trung tâm Nhân Hòa và các cơ sở y tế, giáo dục hỗ trợ trẻ tự kỷ, chậm phát triển.
Trung tâm Nhân Hòa là một trong những trung tâm can thiệp sớm hỗ trợ trẻ tự kỷ hàng đầu tại Thành Phố Hồ Chí Minh. Trung tâm với đội ngũ giáo viên giàu kinh nghiệm, chuyên môn cao, giáo viên yêu thương và tận tâm đồng hành giúp trẻ học tiến bộ và hiệu quả nhất. Trung tâm có các cơ sở ở Tp Hồ Chí Minh can thiệp cho trẻ tự kỷ giúp cha mẹ thuận tiện đưa đón trẻ đi học.
Địa chỉ trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập Nhân Hòa can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ:
- Trụ sở chính: Số 16, đường số 18, phường 8, Gò Vấp, Tp.HCM
- CS2: Số 58 Thiên Phước, Phường 9, Quận Tân Bình, Tp.HCM
- CS3: 6/2/5 Phạm Văn Chiêu, Phường 8, Quận Gò Vấp, Tp.HCM
- CS4: 100/3/17 Lê Thị Hà, Tân Xuân, Hóc Môn, Tp.HCM
- CS5: A92 KDC Thới An, Lê Thị Riêng, P Thới An, Quận 12, TpHCM
- Số điện thoại: 02866537779 Hotline: 0987174279
Kết luận
Can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ là giải pháp hiệu quả nhất để giúp trẻ có thể phát triển toàn diện và hòa nhập với cộng đồng. Khi cần can thiệp sớm cho trẻ cha mẹ hãy liên hệ ngay với Trung tâm Nhân Hòa để được tư vấn và can thiệp đúng hướng giúp trẻ tiến bộ tốt nhất.
