Ngay từ 6 tháng đầu đời trẻ tự kỷ có những dấu hiệu khác thường như thiếu giao tiếp mắt, ít mỉm cười thể hiện cảm xúc trên khuôn mặt, ít ê a tạo ra các âm thanh hoặc cử chỉ để giao tiếp. Phát hiện sớm các dấu hiệu trẻ tự kỷ dưới 6 tháng sẽ giúp gia đình hỗ trợ con tốt nhất.
Mặc dù phần lớn các chẩn đoán chính thức được đưa ra khi trẻ lớn hơn, nhưng một số dấu hiệu cảnh báo đã có thể xuất hiện từ lúc trẻ 2 đến 6 tháng. Các dấu hiệu ban đầu này không có nghĩa là trẻ chắc chắn bị tự kỷ. Tuy nhiên, cha mẹ nên chú ý nếu thấy trẻ có những biểu hiện dưới đây.
Phát hiện dấu hiệu trẻ tự kỷ dưới 6 tháng?
Tự kỷ hay rối loạn phổ tự kỷ là một rối loạn phát triển thần kinh bẩm sinh thường gặp ở trẻ nhỏ. Điều này có nghĩa là ngay từ khi sinh ra trẻ đã mắc rối loạn phổ tự kỷ. Tuy nhiên các dấu hiệu còn chưa rõ ràng thời gian đầu tuy nhiên ba mẹ có thể phát hiện khi quan sát kỹ lưỡng.
Các dấu hiệu trẻ tự kỷ dưới 6 tháng có thể nhận biết sớm để theo dõi, cho bé đi khám nếu có các biểu hiện rõ rệt. Khi phát hiện các dấu hiệu trẻ tự kỷ sớm sẽ rất hữu ích cho can thiệp và hỗ trợ con phát triển. Các dấu hiệu trẻ tự kỷ từ 18 tháng tuổi sẽ rõ ràng hơn và các bác sĩ, nhà chuyên môn đã có thể chẩn đoán chính xác ở độ tuổi này.
Dấu hiệu trẻ tự kỷ dưới 6 tháng
Đặc trưng về dấu hiệu nhận biết trẻ tự kỷ là sự suy yếu về tương tác và giao tiếp. Dưới đây là các dấu hiệu trẻ tự kỷ dưới 6 tháng có thể nhận biết để theo dõi và hỗ trợ trẻ.
Dấu hiệu trẻ dưới 3 tháng tự kỷ
Ở giai đoạn này, trẻ phát triển khả năng ngôn ngữ thông qua các biểu hiện như khóc, cử chỉ, và âm thanh. Tuy nhiên, đối với trẻ nhỏ có dấu hiệu tự kỷ, sự phát triển ngôn ngữ có thể chậm lại hoặc không theo những mốc phát triển thông thường. Dưới dây là những dấu hiệu cần lưu ý:
1. Thiếu hoặc ít khóc để giao tiếp
Trẻ 0-3 tháng tự kỷ có thể không khóc hoặc khóc ít hơn so với những trẻ khác ở độ tuổi này. Trẻ có thể không sử dụng khóc để biểu lộ nhu cầu hoặc cảm giác của mình, như không khóc khi đói hay khi cần sự chú ý. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy trẻ không nhận thức rõ sự cần thiết trong việc giao tiếp qua âm thanh.
Mốc phát triển bình thường: Trẻ thường sử dụng khóc để giao tiếp với người lớn, bao gồm khóc khi đói, đau, hoặc cần thay tã. Khóc là một phần quan trọng trong việc phát triển khả năng giao tiếp ban đầu của trẻ.
2. Thiếu phản ứng với âm thanh và giọng nói
Dấu hiệu trẻ 0 – 3 tháng tự kỷ có thể không phản ứng với âm thanh hoặc giọng nói của người lớn, chẳng hạn như không quay đầu về phía tiếng gọi tên, không có sự thay đổi biểu cảm khi nghe âm thanh. Đôi khi cha mẹ tự hỏi con có bị điếc hay không? Điều này có thể là dấu hiệu của vấn đề với khả năng nhận thức thính giác hoặc sự thiếu quan tâm đến môi trường xung quanh.
Mốc phát triển bình thường: Ở độ tuổi này, trẻ bắt đầu phản ứng với các âm thanh và giọng nói của người lớn. Trẻ sẽ quay đầu về phía nguồn âm thanh, đặc biệt là khi nghe giọng nói của người chăm sóc hoặc những âm thanh dễ chịu như tiếng nhạc.
3. Thiếu giao tiếp mắt
Trẻ dưới 3 tháng tự kỷ có thể ít hoặc không giao tiếp mắt với người chăm sóc. Trẻ có thể không nhìn vào mặt khi người chăm sóc đang nói chuyện với trẻ hoặc khi được gọi tên. Việc thiếu giao tiếp mắt có thể là dấu hiệu của vấn đề trong việc phát triển sự kết nối xã hội và giao tiếp ngôn ngữ.
Trẻ bình thường bắt đầu giao tiếp mắt với người chăm sóc, đó là dấu hiệu đầu tiên của sự kết nối xã hội và phát triển ngôn ngữ.
4. Thiếu mỉm cười phản xạ
Trẻ 0-3 tháng tự kỷ có thể không mỉm cười khi được người chăm sóc giao tiếp hoặc khi nhìn thấy người thân. Điều này có thể là dấu hiệu cho thấy trẻ không phát triển cảm giác xã hội hoặc thiếu sự kết nối với người xung quanh.
Mốc phát triển bình thường: Trẻ từ 6 tuần đến 3 tháng tuổi bắt đầu mỉm cười khi tương tác với người khác. Mỉm cười phản xạ là một dấu hiệu quan trọng trong việc phát triển cảm xúc và giao tiếp xã hội.
5. Ít phát ra âm thanh ê a
Trẻ tự kỷ có thể ít phát ra âm thanh ê a hoặc không phát ra các âm thanh giao tiếp cơ bản. Thay vì “ê a” hay thể hiện âm thanh vui vẻ, trẻ có thể ít nói chuyện hoặc phát ra âm thanh không có sự thay đổi (giọng điệu đều đều, không có sự thay đổi cảm xúc).
Mốc phát triển bình thường: Trẻ từ 2-3 tháng tuổi bắt đầu phát ra những âm thanh như “ê a” (âm thanh ngọng nghịu vui vẻ), dùng để giao tiếp hoặc thể hiện sự hài lòng.
6. Ít phản ứng với sự tiếp xúc và tương tác xã hội
Trẻ dưới 3 tháng tự kỷ có thể không phản ứng khi người lớn nói chuyện hoặc không thể hiện sự quan tâm khi người lớn tương tác. Trẻ có thể ít quan tâm đến môi trường xung quanh và không biểu lộ sự hứng thú với những hoạt động xã hội cơ bản như vuốt ve hoặc chơi đùa.
Trong khi đó, trẻ bình thường thích tương tác với người chăm sóc qua các hành động như nhìn vào mặt người chăm sóc, cười, hoặc theo dõi các hành động của người lớn.
7. Thiếu phản ứng với sự thay đổi nét mặt của người lớn
Trẻ tự kỷ có thể không phản ứng với những thay đổi trong âm điệu giọng nói hay nét mặt của người lớn. Ví dụ, trẻ có thể không có phản ứng khi người chăm sóc thay đổi giọng điệu từ vui vẻ sang nghiêm túc.
Trẻ phát triển bình thường có thể phản ứng lại với sự thay đổi trong giọng nói của người lớn, như cười khi nghe giọng vui vẻ hoặc có vẻ lo lắng khi nghe giọng nghiêm khắc.
Dấu hiệu trẻ tự kỷ 4 – 6 tháng tuổi
Trung tâm Nhân Hòa xin chia sẻ một số dấu hiệu phát triển ngôn ngữ bình thường ở trẻ 4-5- 6 tháng tuổi:
- Bập bẹ: Trẻ bắt đầu bập bẹ những âm đơn giản như “ba”, “ma”, “da”.
- Phản ứng với âm thanh: Trẻ quay đầu lại khi nghe thấy tiếng động hoặc giọng nói của cha mẹ.
- Cười đùa: Trẻ cười khi được chơi đùa hoặc tương tác với cha mẹ.
- Khóc để thể hiện nhu cầu: Trẻ khóc khi đói, buồn ngủ, hoặc khó chịu.
Ví dụ: Bé 5 tháng tuổi thường “ê a” khi mẹ nói chuyện, cười khanh khách khi bố làm trò và khóc khi đói. Đây là những dấu hiệu phát triển ngôn ngữ bình thường ở trẻ 5 tháng tuổi.
1. Bé 5 – 6 tháng không bập bẹ học nói có nguy cơ tự kỷ
Dưới 6 tháng tuổi, trẻ chưa thể nói chuyện theo đúng nghĩa đen. Giai đoạn này, trẻ chủ yếu giao tiếp bằng các âm thanh như bập bẹ, ê a, cười, khóc. Nếu trẻ có những biểu hiện này, cha mẹ không cần quá lo lắng.
Tuy nhiên, nếu trẻ hoàn toàn không phát ra âm thanh nào, hoặc có những biểu hiện bất thường khác, cha mẹ nên quan tâm theo dõi sát sao hơn đây có thể là dấu hiệu cảnh báo trẻ mắc chứng tự kỷ.
2. Trẻ chậm vận động so với độ tuổi
Dân gian có câu 3 tháng biết lẫy, 7 tháng biết bò, 9 tháng lò dò biết đi. Đây là những mốc vận động trung bình của trẻ. Một số trẻ chậm vận động có liên quan đến yếu tố chậm phát triển hoặc tự kỷ. Cơ địa của trẻ yếu hơn bình thường do sinh non, nhẹ cân hoặc thể trạng yếu. Đây cũng là các tố được coi là nguyên nhân trẻ bị tự kỷ.
3. Ánh mắt trẻ kém linh hoạt
Trẻ tự kỷ dưới 6 tháng tự kỷ thường thế hiện qua ánh mắt kém linh hoạt, sự chú ý ngắn. Ví dụ: Trẻ không hoặc ít giao tiếp mắt với người đối diện. Thời gian mắt nhìn của trẻ vào người đối diện cũng ngắn. Khi đưa các đồ chơi để tạo sự chú ý ánh mắt của trẻ cũng ít dõi theo sự di chuyển của đồ vật hoặc chỉ nhìn trong thời gian ngắn.
4. Nhận ra cha mẹ và phân biệt người lạ
Trẻ dưới 6 tháng tuổi rất gắn bó với ba mẹ và người chăm sóc do vận động của trẻ còn ít. Do đó trẻ nhận ra ba mẹ, người chăm sóc và phân biệt người lạ qua giọng nói, gương mặt. Trẻ có thể giao tiếp bằng ánh mắt với ba mẹ hoặc đưa tay ra để được bế. Phân biệt được các giọng nói thân thiện, vui vẻ và giọng nói giận giữ. Trường hợp trẻ 6 tháng không có các dấu hiệu trên cũng cần theo dõi tự kỷ.
5. Chậm phát triển ngôn ngữ
Trẻ 6 tháng chậm phát triển ngôn ngữ, ít ê a hoặc sử dụng cử chỉ để giao tiếp. Trẻ ít có các biểu hiện bập bẹ tập nói là dấu hiệu sớm của tự kỷ.
Khi phát hiện dấu hiệu trẻ tự kỷ dưới 6 tháng, ba mẹ cần phải làm gì?
Tự kỷ là rối loạn phát triển có tính phục hồi. Trước tiên ba mẹ không nên quá hoang mang và lo lắng khi phát hiện dấu hiệu tự kỷ ở trẻ dưới 6 tháng. Điều quan trọng là ba mẹ nên dành thời gian nhiều hơn để quan tâm và chăm sóc con. Trẻ bị tự kỷ cần nhiều sự hỗ trợ từ gia đình để trẻ tiến bộ tốt nhất.
Những suy yếu cốt lõi của trẻ tự kỷ là khả năng giao tiếp và tương tác xã hội. Do đó ba mẹ nên tìm hiểu và dạy bé tập nói nhiều hơn. Cố gắng khuyến khích con tập nói và chơi đùa nhiều hơn cùng các bạn. Quan tâm chăm sóc về dinh dưỡng và sức khỏe ngay từ thời kỳ sơ sinh để trẻ có nền tảng phát triển tốt nhất.
Khi trẻ lớn hơn ở độ tuổi 1 – 2 tuổi các dấu hiệu rõ ràng hơn, ba mẹ nên đi khám tự kỷ cho bé ở các cơ sở uy tín. Các bác sĩ, nhà chuyên môn sẽ để nhận được lời khuyên và hướng dẫn về chuyên môn để dạy trẻ ở nhà hoặc can thiệp sớm cho trẻ.
Câu hỏi thường gặp
Làm sao để biết trẻ 6 tháng tuổi có tự ký không?
- Không giao tiếp bằng mắt hoặc sự dõi theo ngắn
- Hiếm khi mỉm cười khi được người lớn tương tác
- Không quay đầu theo tiếng động hay giọng nói quen thuộc
- Chậm vận động, không nắm giữ đồ vật khi đưa tới tay
- Ít biểu cảm trên khuôn mặt
- Chậm phát triển ngôn ngữ
Tự kỷ có thể biểu hiện từ dưới 6 tháng?
Có thể. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng hành vi khác biệt đã có thể bắt đầu rất sớm, dù chẩn đoán lâm sàng thường xảy ra sau 12 tháng tuổi.
Trẻ tự kỷ có cười khi 6 tháng tuổi không?
Trẻ tự kỷ vẫn có thể cười. Tuy nhiên, kiểu cười có thể khác thường – ví dụ như cười không gắn với tương tác xã hội hoặc không đáp lại nụ cười của người khác.
Qua bài viết, hy vọng đã mang đến cho ba mẹ những thông tin hữu ích trong việc nhận biết dấu hiệu trẻ tự kỷ dưới 6 tháng. Phát hiện trẻ tự kỷ sớm sẽ rất hữu ích cho việc hỗ trợ trẻ phát triển. Can thiệp sớm là phương pháp hiệu quả
