Nguyên nhân trẻ bị rối loạn phổ tự kỷ là một câu hỏi vô cùng lớn mà các nhà khoa học đang cố gắng tìm ra lời giải đáp. Khi biết nguyên nhân trẻ bị tự kỷ sẽ giúp ba mẹ có những biện pháp để tránh và giảm thiểu nguy cơ. Ba mẹ hãy theo dõi những nguyên nhân chính dưới đây để giảm thiểu nguy cơ trẻ bị tự kỷ.
Rối loạn phổ tự kỷ là gì?
Rối loạn phổ tự kỷ (Autism Spectrum Disorder – ASD) là một loại rối loạn phát triển thần kinh ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp, tương tác xã hội và hành vi. Đặc điểm của tự kỷ là sự khác biệt trong cách thức tiếp nhận thông tin, xử lý thông tin và tương tác với thế giới xung quanh.
Tự kỷ được đặc trưng bởi hai khiếm khuyết chính là suy yếu về giao tiếp, tương tác xã hội và có hành vi rập khuôn định hình, sở thích hạn hẹp. Rối lọan phổ tự kỷ có sự khác nhau về phạm vi, mức độ tự kỷ nặng nhẹ, tuổi khởi phát và sự tiến triển của những triệu chứng ở mỗi cá nhân có rối loạn này.
Rối loạn phổ tự kỷ là một loại rối loạn phát triển có tính cách hồi phục. Như vậy rối loạn phổ tự kỷ có chữa được nhưng không có một phương pháp điều trị đặc hiệu nào để chữa lành hoàn toàn. Hiện nay các trung tâm dạy trẻ tự kỷ với các phương pháp can thiệp sớm, hỗ trợ và đào tạo thích hợp, nhiều trẻ tự kỷ có thể phát triển các kỹ năng xã hội và học hỏi để giảm đi các khó khăn và tăng cường chất lượng cuộc sống.
Nguyên nhân trẻ bị rối loạn phổ tự kỷ
Nguyên nhân trẻ bị rối loạn phổ tự kỷ là một câu hỏi vô cùng lớn mà các nhà khoa học đang cố gắng tìm ra lời giải đáp. Việc tìm ra nguyên nhân hay cơ chế gây ra rối loạn này sẽ có ý nghĩa rất lớn cho việc đưa ra các phương pháp dạy trẻ tự kỷ. Hơn nữa tìm được nguyên ngân tự kỷ hỗ trợ cho việc ngăn chặn số lượng trẻ tự kỷ sẽ phát sinh sau này. Tuy nhiên, tính tới thời điểm hiện nay thì nguyên nhân cụ thể trẻ bị rối loạn phổ tự kỷ là gì thì còn chưa rõ ràng. Rối loạn phổ tự kỷ vẫn được coi là có đa nguyên nhân ảnh hưởng.
Nhiều nghiên cứu cho thấy các yếu tố di truyền – gen và môi trường hoặc sự kết hợp các yếu tố di truyền – gen và môi trường là những nguyên nhân trẻ bị tự kỷ chính. Dưới đây là một số nguyên nhân dẫn đến trẻ tự kỷ.
Yếu tố di truyền là nguyên nhân trẻ bị rối loạn phổ tự kỷ cao
Di truyền là một trong những nguyên nhân trẻ bị tự kỷ cao. Có nhiều bằng chứng cho thấy tỷ lệ trẻ rối loạn phổ tự kỷ cao hơn trong các gia đình có thành viên khác cũng bị rối loạn phổ tự kỷ hoặc các rối loạn thần kinh khác.
Nguyên nhân tự kỷ do di truyền đang dần được công nhận. Tỉ lệ trẻ em sinh đôi cùng trứng bị rối loạn phổ tự kỷ chiếm khoảng 70%, tỉ lệ này ở trẻ sinh đôi khác trứng thì tỉ lệ này là 35%.
Yếu tố về Gen
Hiện nay các nhà khoa học đã nhận ra khoảng 1000 gen biến đổi liên quan đến nguyên nhân rối loạn phổ tự kỷ. Trong đó có khoảng hơn 100 gen được cho rằng làm tăng nguy cơ trẻ bị tự kỷ (SHANK3, NLGN4, DLG2,…). Các gen biến đổi liên quan đến tự kỷ này thông thường là các gen liên quan đến truyền dẫn thần kinh.
Các thống kê cũng cho thấy rối loạn phổ tự kỷ ở nam giới nhiều gấp bốn lần so với nữ giới. Tuy nhiên, nữ giới có xu hướng biểu hiện khuyết tật trí tuệ đi kèm nhiều hơn. Như vậy các bé gái thường ít mắc chứng tự kỷ hơn bé trai. Tuy nhiên nếu bé gái mắc tự kỷ thì thường có mức độ nặng hơn.
Nguyên nhân trẻ bị tự kỷ trong môi trường thai kỳ
Các bất thường trong quá trình mang thai như mẹ bị nhiễm vi rút, các viêm nhiễm trong quá trình mang thai. Người mẹ sử dụng các loại thuốc kích thích, thuốc điều trị thần kinh ngay trước khi thụ thai hoặc trong quá trình mang thai. Các biến chứng khi sinh như sinh ngạt, sinh non, sinh con nhẹ cân cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến rối loạn phổ tự kỷ ở trẻ.
Theo các nhà khoa học thì tuổi sinh của cha mẹ có thể là một nguyên nhân trẻ bị rối loạn phổ tự kỷ. Tuổi sinh con của cha mẹ càng cao thì nguy cơ càng lớn. Khoảng cách sinh con của mẹ cũng được coi là yếu tố ảnh hưởng tới rối loạn phổ tự kỷ. Thời gian thụ thai dưới 18 tháng và sau 60 tháng so với lần sinh trước của mẹ có nhiều khả năng bị rối loạn phổ tự kỷ hơn trẻ được thụ thai từ 18 đến 59 tháng sau lần sinh trước của mẹ. Mối quan hệ này mạnh mẽ hơn ở trẻ em có các triệu chứng rối loạn phổ tự kỷ nghiêm trọng hơn.
Môi trường ô nhiễm cũng có thể là nguyên nhân dẫn tới việc tăng tỉ lệ sinh con mắc rối loạn phổ tự kỷ. Có sự liên quan giữa sự liên hệ của khu dân cư đô thị với các cơ sở công nghiệp thải ra chất ô nhiễm không khí và tỷ lệ bị rối loạn phổ tự kỷ cao hơn.
Yếu tố môi trường sau sinh tăng biểu hiện tự kỷ ở trẻ
Môi trường sau sinh cũng có thể là nguyên nhân tăng biểu hiện rối loạn phổ tự kỷ ở trẻ. Ví dụ, việc tiếp xúc với các chất hóa học độc hại, cảm giác thiếu an toàn trong môi trường xung quanh và kinh nghiệm xã hội tiếp xúc kém có thể ảnh hưởng đến triệu chứng và hành vi của người có rối loạn phổ tự kỷ.
Ngoài ra, một số ý kiến cho rằng việc trẻ xem nhiều tivi, điện thoại nhiều bị tự kỷ. Thực ra trẻ xem tivi nhiều là nguyên nhân làm cho các biểu hiện trẻ tự kỷ trở nên nặng hơn. Trên thực tế các video, clip trên điện thoại chuyển động nhanh, nội dung hấp dẫn thường rất cuốn hút các trẻ. Khi trẻ xem nhiều điện thoại sẽ làm giảm khả năng giao tiếp trực tiếp và tương tác xã hội. Xem nhiều điện thoại cũng làm giảm khả năng tập trung của trẻ. Do đó xem nhiều điện thoại làm gia tăng các biểu hiện trẻ bị tự kỷ.
Tham khảo thêm: Các video Youtube về cách dạy bé tập nói từ nhà chuyên môn
Cách hiểu sai về nguyên nhân trẻ bị rối loạn phổ tự kỷ
Khi trẻ được chẩn đoán rối loạn phổ tự kỷ tâm trạng phụ huynh sẽ rất buồn và đau khổ. Ba mẹ nghĩ lỗi do chưa dành nhiều thời gian dạy, chăm sóc con hàng ngày. Ba mẹ thường xuyên cãi vã hay hoàn cảnh gia đình chưa tốt là nguyên nhân trẻ bị tự kỷ. Thực chất, đây chỉ là các nguyên nhân mà trẻ tự kỷ chưa nhận được sự hỗ trợ tốt nhất để tiến bộ.
Với các nguyên nhân rối loạn phổ tự kỷ ở trên thì tự kỷ là một loại rối loạn phát triển thần kinh bẩm sinh. Điều này có nghĩa là, từ khi sinh ra trẻ đã mắc chứng tự kỷ, tuy nhiên các dấu hiệu còn chưa rõ ràng. Khi trẻ lớn hơn khoảng 2-3 tuổi, các dấu hiệu trẻ lên rõ hơn để ba mẹ và người chăm sóc nhận thấy. Thậm chí nếu quan sát kỹ lưỡng cũng phát hiện các dấu hiệu tự kỷ ở trẻ dưới 1 tuổi.
Cần lưu ý rằng rối loạn phổ tự kỷ là một tình trạng rất đa dạng và có thể có sự kết hợp của các nguyên nhân khác nhau gây rối loạn phổ tự kỷ. Do đó không nên quy kết trẻ tự kỷ vào một nguyên nhân cụ thể. Thay vào đó hãy tìm các phương pháp dạy trẻ tự kỷ tốt hơn.
Trên đây Trung tâm Nhân Hòa đã chia sẻ ba mẹ các nguyên trẻ bị tự kỷ. Trung tâm Nhân Hòa chuyên dạy can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ. Ba mẹ hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn kỹ hơn và giúp trẻ phát triển tiến bộ nhé!
