Trẻ tăng động giảm chú ý thường có các hành vi chạy nhảy liên tục, mất tập trung, chậm nói, giảm chú ý, trẻ hiếu động, không chịu ngồi yên ảnh hưởng đến kết quả học tập. Vậy tăng động giảm chú ý ở trẻ là gì? nguyên nhân, dấu hiệu và phương pháp can thiệp cho trẻ.
Rối loạn tăng động giảm chú ý ADHD ở trẻ là gì?
Tăng động giảm chú ý ADHD là một trong những rối loạn phát triển thần kinh phổ biến nhất ở trẻ em. Trẻ em thường được chẩn đoán lần đầu tiên ở thời thơ ấu và thường kéo dài đến tuổi trưởng thành. Trẻ bị ADHD có thể gặp khó khăn trong việc chú ý, kiểm soát các hành vi tăng động hoặc hoạt động quá mức. Trẻ tăng động giảm chú ý thường có các hành vi chạy nhảy liên tục, chậm nói mất tập trung, giảm chú ý, trẻ hiếu động, không chịu ngồi yên ảnh hưởng đến kết quả học tập và môi trường xung quanh.
Trẻ tăng động giảm chú ý ADHD dấu hiệu như thế nào?
Trẻ tăng động giảm chú ý ADHD có dấu hiệu chủ yếu là chạy nhảy liên tục, khó ngồi yên, mất tập trung giảm chú ý. Trẻ gặp khó khăn trong việc tập trung để hoàn thành công việc/hành động và cư xử trong các tình huống khác nhau. Các biểu hiện tăng động giảm chú ý này không thể tự hết khi trẻ lớn lên. Các triệu chứng vẫn tiếp tục, có thể nghiêm trọng và gây khó khăn ở trường, ở nhà hoặc với bạn bè.
Một trẻ em bị tăng động giảm chú ý ADHD có dấu hiệu:
- Hành vi hoạt động liên tục
- Mất tập trung giảm chú ý
- Mơ mộng rất nhiều
- Hay quên hoặc đánh mất nhiều thứ
- Khó ngồi yên, chạy nhảy liên tục
- Thường vặn vẹo hoặc bồn chồn
- Nói quá nhiều, gây ồn ào
- Chậm nói giảm chú ý
- Gặp khó khăn khi theo lượt hoặc thay phiên nhau
- Gặp khó khăn trong việc phối hợp với người khác
Nguyên nhân trẻ bị tăng động giảm chú ý và yếu tố rủi ro
Nguyên nhân
Nguyên nhân chính xác của ADHD vẫn chưa rõ ràng nhưng các nỗ lực nghiên cứu vẫn tiếp tục. Các yếu tố có thể liên quan đến sự phát triển của ADHD bao gồm di truyền, môi trường hoặc các vấn đề với hệ thần kinh trung ương ở những thời điểm quan trọng trong quá trình phát triển.
Yếu tố rủi ro
Các yếu tố rủi ro của ADHD có thể bao gồm:
Gen di truyền – yếu tố gia đình
Những người có quan hệ huyết thống, chẳng hạn như cha mẹ hoặc anh chị em ruột bị ADHD hoặc rối loạn sức khỏe tâm thần khác thì trẻ có nguy cơ mắc chứng tăng động giảm chú ý cao.
Môi trường
Tiếp xúc với chất độc môi trường – chẳng hạn như chì, chủ yếu được tìm thấy trong sơn và khói bụi công nghiệp, máy xăng dầu.
Quá trình mang thai
Mẹ sử dụng các chất kích thích, uống rượu hoặc hút thuốc khi mang thai
Sinh non, nhẹ cân
Trẻ sinh non (trước 37 tuần), nhẹ cân, tuổi của bố mẹ cao có tỷ lệ mắc rối loạn phát triển thần kinh như tự kỷ, tăng động giảm chú ý cao hơn bình thường.
Mặc dù đường là nguyên nhân phổ biến gây ra chứng hiếu động thái quá nhưng không có bằng chứng đáng tin cậy nào về điều này. Nhiều vấn đề ở thời thơ ấu có thể dẫn đến khó duy trì sự chú ý, nhưng điều đó không giống với ADHD
Các loại tăng động giảm chú ý ADHD ở trẻ
Có ba cách khác nhau mà trẻ ADHD thể hiện, tùy thuộc vào loại triệu chứng nào mạnh nhất ở từng cá nhân:
Giảm chú ý: Người này khó lên kế hoạch và hoàn thành một nhiệm vụ, chú ý đến chi tiết hoặc làm theo hướng dẫn hay duy trì cuộc trò chuyện. Người đó dễ bị phân tâm hoặc quên các chi tiết của thói quen hàng ngày.
Tăng động/bốc đồng: Người bồn chồn và nói nhiều. Thật khó để ngồi yên lâu (ví dụ như trong bữa ăn hoặc khi làm bài tập về nhà). Trẻ nhỏ hơn có thể chạy, nhảy hoặc leo trèo liên tục. Cá nhân cảm thấy bồn chồn và gặp rắc rối với tính bốc đồng. Một người bốc đồng có thể ngắt lời người khác nhiều, cướp đồ của người khác hoặc nói vào những thời điểm không thích hợp. Người đó khó có thể chờ đến lượt mình hoặc nghe chỉ đường. Một người bốc đồng có thể gặp nhiều tai nạn và thương tích hơn những người khác.
Kết hợp: Người có cả 2 loại triệu chứng trên tăng động và giảm chú ý [1].
Vì các triệu chứng có thể thay đổi theo thời gian nên cách trình bày cũng có thể thay đổi theo thời gian.
Những khó khăn của trẻ tăng động giảm chú ý
- Thường gặp khó khăn trong lớp học, điều này có thể dẫn đến thất bại trong học tập và bị những đứa trẻ và người lớn khác phán xét
- Có xu hướng gặp nhiều tai nạn và thương tích hơn những đứa trẻ không bị ADHD
- Có xu hướng có lòng tự trọng kém
- Có nhiều khả năng gặp khó khăn khi tương tác và được bạn bè và người lớn chấp nhận
- Có nguy cơ cao lạm dụng rượu, ma túy và các hành vi phạm pháp khác
Khám và đánh giá trẻ tăng động giảm chú ý ADHD
Nếu bạn đang thắc mắc liệu con mình có bị ADHD hay không thì bệnh viện đa khoa, các bệnh viện nhi, phòng khám tâm lý – tâm thần, trung tâm giáo dục hòa nhập là những địa chỉ tốt để bắt đầu. Bác sĩ đa khoa, nhà chuyên môn có thể giới thiệu con bạn đến bác sĩ nhi khoa, nhà tâm lý học hoặc bác sĩ tâm thần người có thể xem xét các đặc điểm của trẻ và chẩn đoán.
Quá trình khám trẻ em tăng động giảm chú ý có thể bao gồm những điều sau đây:
- Phỏng vấn phụ huynh và người chăm sóc trẻ
- Một cuộc phỏng vấn với trẻ
- Câu hỏi về cảm xúc và hành vi của con bạn
- Thông tin từ giáo viên của trẻ ở lớp.
- Khám trẻ tăng động giảm chú ý cũng có thể bao gồm các test, đánh giá khác như:
- Test đánh giá phát triển, học tập, giáo dục hoặc IQ
- Kiểm tra ngôn ngữ, lời nói và chuyển động
- Kiểm tra sức khỏe tổng quát
- Kiểm tra thị giác và thính giác.
Các yếu tố nguyên nhân như người trong gia đình mắc ADHD, sinh non, nhẹ cân và các biểu hiện của trẻ ở nhà là thông tin rất hữu ích khám trẻ em tăng động giảm chú ý. Nhiều trường hợp tăng động giảm chú ý ở trẻ sẽ đi kèm các rối loạn phát triển như tự kỷ, rối loạn hành vi, rối loạn học tập (tư duy, đọc, viết, hiểu và giao tiếp), rối loạn lo âu.
Phòng ngừa chứng tăng động giảm chú ý ở trẻ
Để giúp giảm nguy cơ mắc chứng tăng động giảm chú ý ADHD ở trẻ:
- Khi mang thai, tránh bất cứ điều gì có thể gây hại cho sự phát triển của thai nhi. Ví dụ: không uống rượu, sử dụng thuốc kích thích hoặc hút thuốc lá.
- Bảo vệ con bạn khỏi tiếp xúc với các chất ô nhiễm và chất độc, bao gồm khói thuốc lá và sơn có chì.
- Giới hạn thời gian sử dụng màn hình. Mặc dù vẫn chưa được chứng minh, nhưng có thể nên thận trọng khi trẻ tránh tiếp xúc quá nhiều với TV, điện thoại và trò chơi điện tử trong 5 năm đầu đời.
Cách chữa tăng động giảm chú ý ở trẻ
Trong hầu hết các trường hợp, trẻ tăng động giảm chú ý được chữa bằng cách kết hợp giữa liệu pháp hành vi thông qua can thiệp và thuốc. Đối với trẻ em độ tuổi mẫu giáo (4-5 tuổi) bị ADHD, liệu pháp hành vi, đặc biệt là huấn luyện cho cha mẹ, được khuyến nghị là phương pháp điều trị đầu tiên trước khi thử dùng thuốc.
Can thiệp trị liệu hành vi cho trẻ ADHD
Giáo dục đặc biệt giúp trẻ điều chỉnh cấu trúc và thói quen có thể giúp ích cho trẻ mắc chứng ADHD rất nhiều.
Sửa đổi hành vi dạy cách thay thế những hành vi xấu bằng những hành vi tốt. Hãy cho trẻ biết những hành vi tốt cần phát huy. Đưa ra các quy tắc đơn giản, rõ ràng. Khi trẻ mất quyền kiểm soát, trẻ sẽ phải đối mặt với những hậu quả mà bạn đã thiết lập, chẳng hạn như hết thời gian chờ hoặc mất lượt. Hãy để mắt tới những hành vi tốt. Khi trẻ kiểm soát được sự bốc đồng của mình, hãy thưởng cho trẻ.
Tâm lý trị liệu có thể giúp trẻ tăng động ADHD học cách tốt hơn để xử lý cảm xúc và sự thất vọng. Nó có thể giúp cải thiện lòng tự trọng của họ. Nhà tư vấn cũng có thể giúp các thành viên trong gia đình hiểu rõ hơn về trẻ em hoặc người lớn mắc chứng ADHD.
Đào tạo kỹ năng xã hội có thể dạy các hành vi, chẳng hạn như thay phiên nhau và chia sẻ.
Các phương pháp trị liệu này có thể làm giảm đi nhiều các triệu chứng tăng động giảm chú ý nhưng không chữa khỏi được rối loạn này.
Trẻ tăng động giảm chú ý ADHD uống thuốc gì?
Trẻ tăng động giảm chú ý thường được các bác sĩ cho uống các loại thuốc giúp làm giảm các hành vi liên quan đến ADHD và cải thiện chức năng. Trẻ từ 6 tuổi trở lên mắc ADHD được chữa bằng cách kết hợp trị liệu hành vi và uống thuốc. Các thuốc này sẽ có tác dụng phụ. Do đó cha mẹ cho bé uống thuốc theo sự chỉ dẫn của bác sĩ, tuyệt đối không nên tự ý áp dụng.
Các câu hỏi thường gặp
Trẻ tăng động giảm chú ý ADHD có chữa được không?
Tăng động giảm chú ý chứng rối loạn phát triển thần kinh phổ biến ở trẻ. Thông thường con trai có nhiều khả năng mắc rối loạn này hơn con gái. Trẻ em thường được chẩn đoán lần đầu tiên ở thời thơ ấu và thường kéo dài đến tuổi trưởng thành. Tăng động giảm chú ý không thể chữa khỏi hoàn toàn.
Mặc dù không có cách nào chữa khỏi hoàn toàn tăng động giảm chú ý ở trẻ em và người lớn nhưng thông qua phát hiện và điều trị, can thiệp sớm có thể làm giảm đáng kể các dấu hiệu ADHD ở trẻ.
Tăng động giảm chú ý có phải tự kỷ?
Tăng động giảm chú ý và tự kỷ đều là những rối loạn phát triển thần kinh thường gặp ở trẻ. Rối loạn phổ tự kỷ thường đi kèm tăng động giảm chú ý ở trẻ. Theo thống kê về trẻ tự kỷ tăng động có tới 2/3 trẻ tăng động có những biểu hiện của trẻ tự kỷ và một nửa số trẻ tự kỷ có biểu hiện của trẻ tăng động.
Chăm sóc trẻ tăng động giảm chú ý như thế nào?
Khỏe mạnh là điều quan trọng đối với tất cả trẻ em và có thể đặc biệt quan trọng đối với trẻ bị ADHD. Ngoài liệu pháp hành vi và dùng thuốc, việc có lối sống lành mạnh có thể giúp con bạn đối phó với các triệu chứng ADHD dễ dàng hơn. Dưới đây là một số hành vi lành mạnh có thể giúp ích:
- Phát triển thói quen ăn uống lành mạnh như ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và lựa chọn nguồn protein nạc
- Hạn chế đồ ăn uống có nhiều đường
- Tham gia hoạt động thể chất hàng ngày theo độ tuổi
- Hạn chế thời gian sử dụng màn hình hàng ngày từ TV, máy tính, điện thoại và các thiết bị điện tử khác
- Ngủ đủ thời gian được khuyến nghị mỗi đêm tùy theo độ tuổi.
Trẻ tăng động giảm chú ý khám ở đâu uy tín?
Phụ huynh khám cho trẻ tăng động giảm chú ý ở các bệnh viện nhi, phòng khám tâm lý – tâm thần, các bác sĩ tâm lý, thần kinh và khuyết tật phát triển, các trung tâm giáo dục cho trẻ em.
Chi phí khám tăng động giảm chú ý ở trẻ em ở mỗi địa điểm sẽ khác nhau. Trẻ khám ở các địa chỉ uy tín, bác sĩ và nhà chuyên môn giỏi đưa ra những định hướng hỗ trợ can thiệp giúp trẻ cải thiện tốt, giúp trẻ giảm bớt hành vi và tập trung tốt hơn.
Phụ huynh tham khảo các địa chỉ khám trẻ tăng động giảm chú ý ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh:
- Khoa Tâm Thần Kinh – Bệnh viện Nhi Trung Ương: 18/879 La Thành, P Láng Thượng, Q Đống Đa, Hà Nội
- Khoa Tâm thần kinh – Bệnh viện Bạch Mai: Số 78 Giải Phóng, P Phương Mai, Q Hai Bà Trưng, Hà Nội.
- Khoa Tâm Lý – Bệnh viện Nhi Đồng 1: Số 341 Sư Vạn Hạnh, Phường 10, Quận 10, TP Hồ Chí Minh.
- Khoa Tâm lý – Bệnh viện Nhi đồng 2: 14 Lý Tự Trọng, P Bến Nghé, Quận 1, TP HCM.
- Khoa tâm lý tâm thần – Bệnh viện Tâm Thần: 165B Phan Đăng Lưu, Phường 1, Q Phú Nhuận, TPHCM.
- Bệnh viện Nhi đồng Thành phố: 15 Võ Trần Chí, Tân Kiên, Bình Chánh, TP.HCM.
- Bệnh viện đa khoa Tâm Anh: 2B Phổ Quang, Phường 2, Tân Bình, Tp HCM
- Phòng khám đa khoa quốc tế CMI: 30 Phạm Ngọc Thạch, P Võ Thị Sáu, Quận 3, Tp HCM
- Trung tâm Nhân Hòa: Số 16, đường số 18, Phường 8, Quận Gò Vấp, Tp Hồ Chí Minh
Can thiệp sớm trẻ tăng động giảm chú ở Trung tâm Nhân Hòa
Trung tâm Nhân Hòa có các cơ ở tại thành phố Hồ Chí Minh chuyên test, dạy can thiệp 1-1 cho trẻ tăng động giảm chú ý ADHD. Với đội ngũ giáo viên chuyên môn sâu, yêu thương, Tận Tâm Đồng Hành giúp trẻ kiểm soát hành vi, chú ý tốt, phát triển chức năng điều hành. Từ đó trẻ hòa nhập cùng các bạn và tập trung học tập tốt hơn.
Địa chỉ Trung tâm Nhân Hòa can thiệp trẻ tăng động giảm chú ý ADHD
- CS1: Số 16 đường số 18, phường 8, quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh
- Cs2: Số 58, đường Thiên Phước, Phường 9, quận Tân Bình, Tp HCM
- Cs3: 6/2/5 Phạm Văn Chiêu, phường 8, quận Gò Vấp, TpHCM
- Cs4: 100/3/17 Lê Thị Hà, Tân Xuân, Hóc Môn, Tp.HCM
- Cs5: A92 đường Lê Thị Riêng, phường Thới An, Quận 12, TpHCM
- SĐT: 02866537779 DĐ: 0987174279
- Website: https://trungtamnhanhoa.vn/
Trên đây là những thông tin về tăng động giảm chú ý là gì? Dấu hiệu, nguyên nhân và các địa chỉ khám, dạy can thiệp sớm trẻ tăng động giảm chú ý ADHD. Khi trẻ có các triệu chứng trên đây, phụ huynh nên đưa trẻ đi khám và can thiệp sớm để giúp trẻ kiểm soát hành vi, chú ý tốt, phát triển chức năng điều hành học tập tốt hơn.
