Rối loạn phát triển lan tỏa là gì? Đây là câu hỏi mà nhiều phụ huynh đặt ra khi thấy con mình có các dấu hiệu chậm phát triển trong giao tiếp, hành vi và ngôn ngữ. Trong bài viết này, Trung tâm Nhân Hòa sẽ giải thích chi tiết về rối loạn này và các dấu hiệu, khó khăn của trẻ.
Rối loạn phát triển lan tỏa là gì?
Rối loạn phát triển lan tỏa (Pervasive Developmental Disorder – PDD) là một nhóm các rối loạn thần kinh ảnh hưởng đến khả năng phát triển kỹ năng ngôn ngữ, giao tiếp, hành vi và tương tác xã hội của trẻ. Trẻ bị PDD thường gặp khó khăn trong việc hiểu và phản ứng với thế giới xung quanh.
Theo Sổ tay Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần phiên bản thứ 4 (DSM-IV), Rối loạn phát triển lan tỏa là thuật ngữ từng được sử dụng để chỉ một nhóm các rối loạn phát triển, bao gồm:
- Rối loạn phổ tự kỷ (Autistic Disorder)
- Hội chứng Asperger
- Hội chứng Rett
- Rối loạn phát triển lan tỏa không biệt định (PDD-NOS)
Trong DSM-V, thuật ngữ rối loạn phát triển lan tỏa đã được thay thế bằng rối loạn phổ tự kỷ (ASD) để bao gồm tất cả các dạng của PDD. Hiện nay kết quả khám tâm lý, tâm thần ở một số cơ sở, y tế vẫn dùng thuật ngữ này trong chuẩn đoán, điều trị và can thiệp.
Dấu hiệu nhận biết rối loạn phát triển lan tỏa
Nhận biết dấu hiệu rối loạn phát triển lan tỏa thông qua quan sát thói quen, hành vi của trẻ hàng ngày như ít hoặc không tương tác xã hội hoặc có những hành vi không bình thường. Các dấu hiệu phổ biến thường gặp bao gồm:
- Chậm phát triển ngôn ngữ: Trẻ không nói hoặc nói rất ít so với các bạn cùng lứa tuổi. Một số trẻ có thể mất đi những kỹ năng ngôn ngữ đã học trước đó.
- Khó khăn trong tương tác xã hội: Trẻ không thể hiện sự quan tâm đến người khác, không giao tiếp bằng mắt và không tham gia vào các hoạt động xã hội.
- Hành vi lặp lại: Trẻ có thể thực hiện các hành vi lặp lại như xoay tròn, vỗ tay hoặc xếp đồ vật theo cách lặp lại.
- Khó khăn trong việc hiểu cảm xúc: Trẻ không thể hiểu và bày tỏ cảm xúc của mình hoặc của người khác, không phản ứng khi được gọi tên hoặc khi người lớn trò chuyện.
Nguyên nhân gây ra rối loạn phát triển lan tỏa
Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây ra rối loạn phát triển lan tỏa. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy sự kết hợp giữa yếu tố di truyền và yếu tố môi trường có thể là nguyên nhân tiềm ẩn. Cụ thể:
- Yếu tố di truyền: Trẻ có nguy cơ cao mắc rối loạn nếu trong gia đình có người mắc các bệnh lý liên quan đến rối loạn phát triển thần kinh.
- Yếu tố môi trường: Các yếu tố như sự ô nhiễm môi trường, viêm nhiễm trong thai kỳ, và thiếu hụt dinh dưỡng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của trẻ trong giai đoạn đầu đời.
- Cha mẹ tuổi cao, sinh trẻ non, nhẹ cân: Một số nghiên cứu cho thấy có sự liên quan giữa những trường hợp cha mẹ tuổi cao, sinh trẻ non, thiếu tháng, nhẹ cân với trẻ mắc rối loạn phát triển thần kinh chiếm tỷ lệ cao.
Khó khăn của trẻ mắc rối loạn phát triển lan tỏa F84
Dưới đây là những khó khăn phổ biến của trẻ mắc rối loạn phát triển lan tỏa F84:
Khó khăn trong giao tiếp
Một trong những biểu hiện chính của trẻ mắc rối loạn phát triển lan tỏa là khả năng giao tiếp bị hạn chế. Trẻ có thể gặp phải các vấn đề như:
- Chậm nói hoặc không nói được: Một số trẻ hoàn toàn không thể giao tiếp bằng lời nói, trong khi số khác có thể gặp khó khăn trong việc sử dụng ngôn ngữ để diễn đạt ý kiến hoặc mong muốn.
- Hiểu biết ngôn ngữ hạn chế: Trẻ gặp khó khăn trong việc hiểu lời nói của người khác hoặc không thể phản ứng phù hợp khi được yêu cầu.
Khó khăn trong tương tác xã hội
Trẻ PDD thường gặp khó khăn trong việc kết nối với người khác. Các biểu hiện cụ thể bao gồm:
- Thiếu kỹ năng giao tiếp bằng mắt: Trẻ không giao tiếp bằng mắt với người đối diện, một trong những kỹ năng quan trọng trong việc xây dựng mối quan hệ xã hội.
- Khó hòa nhập: Trẻ không thể tham gia vào các hoạt động nhóm với bạn bè, không có hứng thú hoặc không biết cách chơi cùng những người khác.
Hành vi lặp lại và hạn chế
Hành vi lặp lại là một đặc điểm nổi bật của trẻ bị rối loạn phát triển lan tỏa. Những hành vi này có thể bao gồm:
- Lặp lại một hành động nhiều lần: Trẻ có thể vỗ tay, xoay tròn hoặc làm một số hành động khác theo một mô hình cố định. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến việc học tập mà còn gây khó khăn trong các hoạt động hàng ngày.
- Tập trung vào một sở thích hạn chế: Trẻ có thể chỉ quan tâm đến một món đồ chơi cụ thể hoặc một hoạt động duy nhất, và không hứng thú với bất kỳ điều gì khác.
Khó khăn trong xử lý cảm xúc
Trẻ mắc PDD có thể gặp khó khăn trong việc nhận diện và quản lý cảm xúc của bản thân. Một số vấn đề bao gồm:
- Không hiểu được cảm xúc của người khác: Trẻ không thể nhận biết và đáp ứng đúng với cảm xúc của người xung quanh, ví dụ như không hiểu được khi ai đó buồn hay giận.
- Cơn bùng nổ cảm xúc: Khi đối diện với các tình huống căng thẳng hoặc không quen thuộc, trẻ có thể dễ bị kích động và khó kiểm soát cảm xúc.
Khó khăn trong học tập
Trẻ mắc rối loạn phát triển lan tỏa thường gặp khó khăn trong việc tiếp thu kiến thức mới. Điều này có thể bao gồm:
- Khó tập trung: Trẻ khó tập trung vào các nhiệm vụ học tập trong một khoảng thời gian dài, dẫn đến sự chậm trễ trong việc học các kỹ năng cần thiết.
- Cách tiếp cận học tập khác biệt: Một số trẻ có sự suy giảm về chức năng thần kinh não bộ dẫn đến khả năng tiếp thu khó khăn. Trẻ có thể cần cách tiếp cận đặc biệt để học tập hiệu quả, chẳng hạn như sử dụng hình ảnh hoặc các phương pháp giảng dạy trực quan dễ hiểu hơn.
Khám trẻ rối loạn phát triển lan tỏa ở đâu?
Khám trẻ rối loạn phát triển lan tỏa ở các bệnh viện tâm thần, phòng khám tâm lý bệnh viện các bệnh viện nhi hoặc test đánh giá ở các trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập. Dưới đây là một số nơi có chuyên môn cao trong việc chẩn đoán và can thiệp cho trẻ gặp các vấn đề về phát triển ở Hà Nội và TpHCM, phụ huynh tham khảo:
- Bệnh viện Nhi Trung ương (Hà Nội)
- Bệnh viện Tâm thần TP HCM
- Bệnh viện Nhi Đồng 1 và Nhi Đồng 2 (TP HCM)
- Bệnh viện Nhi đồng Thành Phố (TPHCM)
- Trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập Nhân Hòa (TpHCM)
- Các bệnh viện nhi, tâm thần ở các tỉnh.
Can thiệp cho trẻ mắc rối loạn phát triển lan tỏa
Khi thấy trẻ có các dấu hiệu của rối loạn phát triển lan tỏa, việc phát hiện và can thiệp sớm đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của trẻ. Trung tâm Nhân Hòa cung cấp các chương trình dạy trẻ rối loạn phát triển lan tỏa để giúp trẻ phát triển, bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau để giúp trẻ phát triển toàn diện về khả năng giao tiếp, phát triển ngôn ngữ và kiểm soát hành vi lặp lại:
- Các phương pháp phân tích hành vi
- Liệu pháp trị liệu ngôn ngữ, chỉnh âm – lời nói
- Các phương pháp điều hòa cảm giác
- Tăng cường vận động tinh, vận động thô, thể dục nâng cao thể chất
Kết luận
Trên đây, Trung tâm Nhân Hòa đã chia sẻ chi tiết rối loạn phát triển lan tỏa là gì, những dấu hiệu và khó khăn của trẻ. Trung tâm cũng chia sẻ những địa chỉ tin cậy để khám phát hiện cho trẻ. Trung tâm Nhân Hòa, với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, sẽ mang đến các chương trình dạy và can thiệp hiệu quả cho trẻ mắc rối loạn phát triển. Hãy liên hệ với chúng tôi để trẻ được phát hiện sớm và hỗ trợ kịp thời.