Biểu hiện trẻ chậm phát triển ngôn ngữ ba mẹ có thể theo dõi qua sự tương tác, giao tiếp hàng ngày của trẻ ở nhà và trên lớp học. Qua đó, so sánh với các mốc phát triển ngôn ngữ thông thường để phát hiện mức độ chậm phát triển ngôn ngữ của trẻ. Một số biểu hiện như trẻ không bập bẹ khi 15 tháng, chưa nói được khi 2 tuổi, không nói câu ngắn khi 3 tuổi,… Ba mẹ hãy theo dõi bài viết dưới đây.
Các biểu hiện trẻ chậm phát triển ngôn ngữ
Trẻ chậm phát triển ngôn ngữ có thể có nhiều biểu hiện khác nhau, nhưng dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến:
Biểu hiện của trẻ chậm phát triển ngôn ngữ
Trẻ không nói hoặc nói ít: Trẻ chậm phát triển ngôn ngữ thường không nói hoặc nói rất ít so với trẻ cùng lứa tuổi. Họ có thể không có từ vựng phong phú và thường không thể nói rõ ràng.
Khó khăn trong việc hiểu ngôn ngữ: Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc hiểu câu chuyện, hướng dẫn đơn giản hoặc yêu cầu từ người khác.
Lỗi phát âm và sai ngữ pháp: Trẻ có thể có lỗi phát âm hoặc sử dụng ngữ pháp không chính xác khi nói. Trẻ hay bị nói ngược câu, ngại lời, lắp, ngọng hoặc rối loạn ngôn ngữ ở trẻ.
Sử dụng ngôn ngữ đơn giản: Trẻ có thể sử dụng ngôn ngữ đơn giản hơn và ít sử dụng từ ngữ phức tạp. Ví dụ: Trẻ thường nói từ đơn nhiều hơn như uống, ăn, chơi (thay cho đi chơi, hay con muốn đi chơi),… Do đó việc phát triển từ đơn lên từ đôi, ba, câu đơn giản cũng cần được quan tâm khi dạy trẻ phát triển ngôn ngữ.
Các khó khăn trong tương tác
Biểu hiện của trẻ chậm phát triển ngôn ngữ hơn so với trẻ cùng lứa: Trẻ chậm phát triển ngôn ngữ thường chậm hơn so với bạn bè cùng tuổi trong việc nói và hiểu ngôn ngữ. Các biểu hiện này thể hiện thông qua các mốc phát triển ngôn ngữ của trẻ.
Khó khăn trong giao tiếp xã hội: Trẻ chậm phát triển ngôn ngữ có thể gặp khó khăn trong việc tham gia vào các cuộc trò chuyện xã hội với bạn bè hoặc người khác. Trẻ sẽ gặp nhiều khó khăn trong kết bạn hoặc ý định chia sẻ đồ chơi.
Khó khăn trong trường học: Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc học đọc, viết hoặc hiểu bài giảng trong lớp học. Một số trẻ chậm phát triển ngôn ngữ có khả năng tập trung chú ý kém.
Sự tự ti và chơi 1 mình: Trẻ có thể trở nên tự ti và cảm thấy cô đơn vì không thể tham gia vào các cuộc trò chuyện và hoạt động xã hội như bạn bè khác. Ở lớp hay trường học trẻ thường có xu hướng bị tách biệt với các bạn do khả năng ngôn ngữ, tương tác bị hạn chế.
Các yếu tố liên quan đến biểu hiện trẻ chậm phát triển ngôn ngữ
Chậm phát triển ngôn ngữ là một mảng của trẻ chậm phát triển do nhiều yếu tố liên quan. Một số trẻ bẩm sinh do các yếu tố về khiếm thính, câm, điếc, tổn thương não bộ, sinh non, chậm phát triển thể chất. Một số trẻ gặp phải các rối loạn phát triển ảnh hưởng đến phát triển ngôn ngữ của trẻ như tự kỷ, rối loạn ngôn ngữ,…
Trẻ tự kỷ chậm phát triển ngôn ngữ
Trẻ rối loạn phổ tự kỷ thường gặp khó khăn trong việc giao tiếp xã hội và thường phát triển ngôn ngữ chậm hơn so với trẻ cùng lứa tuổi. Trẻ khó phát âm trong thời gian đầu, khả năng hiểu lời nói và cử chỉ khi giao tiếp hạn chế. Trẻ có thể có các biểu hiện chậm phát triển ngôn ngữ như: nhại lời, giao tiếp mắt kém, hay phát âm từ không rõ nghĩa, gọi tên không đáp ứng, vòng giao tiếp và khả năng tập trung khi giao tiếp ngắn.
Rối loạn ngôn ngữ
Trẻ rối loạn ngôn ngữ cũng thường đầu nói muộn hơn so với bạn đồng trang lứa hoặc có sự giới hạn trong từ vựng và cấu trúc câu. Trẻ thường gặp khó khăn trong việc hiểu và sử dụng ngôn ngữ. Rối loạn ngôn ngữ cũng có thể biểu hiện qua các lỗi phát âm và ngữ pháp không chính xác khi trẻ nói. Các âm thanh có thể bị nhầm lẫn hoặc ngữ pháp sai, làm cho trẻ khó để người khác hiểu.
Cha mẹ ít dành thời gian tương tác với trẻ
Do cuộc sống bận rộn, hiện nay cha mẹ thường ít có thời gian chơi với con. Việc thiếu tương tác và giao tiếp sẽ làm giảm khả năng tập nói, phát triển của trẻ. Trong trường hợp này các bé thường bị chậm nói đơn thuần. Để trẻ nói tốt hơn ba mẹ cần dành thời gian tương tác với con nhiều hơn.
Nhận biết trẻ chậm phát triển ngôn ngữ qua các mốc phát triển.
Để nhận biết trẻ chậm phát triển ngôn ngữ thường so sánh các biểu hiện của trẻ với các mốc phát triển ngôn ngữ trung bình. Các biểu hiện của trẻ chậm phát triển ngôn ngữ phổ biến bao gồm:
- Trẻ không bập bẹ khi được 15 tháng tuổi
- Trẻ chưa phát âm, nói được khi 2 tuổi
- Trẻ chưa nói được những câu ngắn khi 3 tuổi
- Khả năng hiểu và làm theo yêu cầu chậm
- Trẻ phát âm hoặc diễn đạt kém
- Diễn đạt câu lộn xộn, không đúng ngữ pháp
Khi gặp những biểu hiện này ở con, cha mẹ và giáo viên nên đưa ra sự quan tâm và hỗ trợ sớm. Hãy liên hệ với Trung tâm Nhân Hòa để được tư vấn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ và giao tiếp tốt hơn.
