Việc trẻ chậm nói là một trong những dấu hiệu dễ thấy ở phần lớn trẻ tự kỷ. Dưới đây là 9 phương pháp dạy trẻ tự kỷ chậm nói hiệu quả tại nhà cha mẹ áp dụng dạy con. Cùng Trung tâm Nhân Hòa tìm hiểu rõ hơn trong nội dung bài viết sau.
Hiện tượng trẻ tự kỷ chậm nói là như thế nào?
Trong một nghiên cứu được thực hiện bởi Bệnh viện Nhi Emma – Hà Lan đã đưa ra nhận định rằng hơn 50% trẻ tự kỷ bị chậm nói. Trên thực tế, rối loạn phổ tự kỷ (ASD) hay tự kỷ là hiện tượng rối loạn phát triển thần kinh phức tạp gây ảnh hưởng đến giao tiếp, hành vi và các tương tác trong xã hội.
Biểu hiện phổ biến chung của ASD chính là gặp các khó khăn trong giao tiếp như diễn đạt nhu cầu, thể hiện mong muốn, phản hồi, tông giọng, ngôn ngữ cơ thể,… Nhìn chung dấu hiệu hay các biểu hiện của hội chứng rối loạn phổ tự kỷ ở mỗi người là khác nhau. Chẩn đoán kịp thời và lựa chọn phương pháp dạy chậm nói ở trẻ tự kỷ là điều hết sức quan trọng và cần thiết. Đặc biệt, can thiệp phù hợp cho trẻ có thể ngăn ngừa các vấn đề tâm lý hoặc tâm thần về sau.
Phương pháp dạy trẻ tự kỷ chậm nói hiệu quả tại nhà
Tùy thuộc vào thực trạng riêng của con mà bố mẹ có thể lựa chọn phương pháp dạy trẻ tự kỷ chậm nói phù hợp như cử chỉ, hành động,… Dưới đây là top 9 phương pháp dạy trẻ tự kỷ chậm nói tại nhà hiệu quả:
Giao tiếp nhiều hơn với con
Một trong những phương pháp dạy trẻ tự kỷ phổ biến được nhiều người biết đến chính là chia sẻ, trò chuyện cùng con nhiều hơn. Không ít bố mẹ ngày nay vì quá bận rộn trong công việc mà quên rằng bản thân cần dành nhiều thời gian để tiếp xúc và gần gũi với con trẻ hơn. Dành nhiều thời gian cho con, đồng hành cùng con chính là cách hỗ trợ tốt nhất cho trẻ tự kỷ chậm nói. Ngoài ra, cha mẹ có thể tham khảo các video dạy bé tập nói trung tâm Nhân Hòa đã chia sẻ, trong đó có các kỹ thuật, bài tập dạy trẻ tự kỷ chậm nói để áp dụng dạy con.
Lồng ghép ngôn ngữ cử chỉ trong học nói
Một số nghiên cứu về việc dạy trẻ tự kỷ sử dụng cử chỉ điệu bộ [3] đã cho thấy rằng việc kết hợp giao tiếp đồng thời bằng lời nói và cử chỉ có thể phát triển kỹ năng nói của trẻ. Bạn có thể dạy con một số cử chỉ đơn giản như gật đầu khi đồng ý, lắc đầu khi không đồng ý hay xòe tay khi xin đồ, chỉ tay để yêu cầu đồ vật,….
Tạo môi trường khuyến khích trẻ giao tiếp
Xây dựng một môi trường giao tiếp tốt là một trong những cách dạy trẻ tự kỷ phát triển ngôn ngữ. Bố mẹ nên cung cấp một môi trường có nhiều cơ hội cho trẻ giao tiếp, có tổ chức để trẻ cảm thấy an toàn và thoải mái. Cha mẹ có thể tận dụng các thời gian lúc nấu ăn, tắm rửa hay chơi đồ chơi để dạy trẻ mở rộng vốn từ, giao tiếp tốt hơn.
Ngoài ra, cha mẹ cũng nên thường xuyên cho trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời có bạn cùng lứa tuổi. Các trẻ chơi với nhau thường có nhu cầu giao tiếp nhiều hơn. Ở nhà, cha mẹ mua thêm các cuốn sách dạy trẻ chậm nói để đọc con nghe và cùng phát triển ngôn ngữ cho con. Việc tạo cho trẻ nhiều môi trường, cơ hội giao tiếp là phương pháp dạy giúp trẻ tự kỷ chậm nói tiến bộ rõ rệt.
Hưởng ứng khi con nói đúng và chỉnh âm khi con nói sai
Trong quá trình dạy trẻ tự kỷ phát triển ngôn ngữ bố mẹ cần động viên, khích lệ khi con trả lời được những câu hỏi hay nói hoàn chỉnh một câu đơn giản nhất. Việc khen thưởng sẽ tạo cho trẻ sự phấn khởi, nhiệt huyết để từ đó có thêm động lực trong việc học và cải thiện kỹ năng giao tiếp của mình.
Tuy nhiên, nếu con phát âm sai hay chưa trả lời chính xác câu hỏi thì bạn cũng đừng quá vội lo lắng hay buồn bã. Hãy cố gắng từng bước một để giúp con hiểu rõ hơn về cách phát âm hay đọc từng từ một,…. Dạy trẻ tự kỷ chậm nói là cả một quá trình dài, do vậy bố mẹ hãy cùng con nổ lực nhé.
Nói chuyện với trẻ bằng từ ngữ đơn giản, dễ hiểu
Việc tạo môi trường hay khuyến khích trẻ tham gia vào các cuộc trò chuyện đơn giản và dễ hiểu cũng là phương pháp dạy trẻ tự kỷ chậm nói hữu hiệu. Các bậc phụ huynh có thể sử dụng các câu hỏi mở hay các câu hỏi có câu trả lời đơn giản là “có” hoặc “không”.
Ngoài ra bố mẹ cũng nên tìm hiểu thêm về việc dạy con ghi nhớ hay nói những câu đơn ngắn. Ví dụ khi bố mẹ hỏi “ con muốn ăn cơm đúng không” trẻ có thể trả lời “ con muốn ăn cơm”, đây là câu đơn ngắn và gần như lặp lại nội dung câu hỏi của bạn.
Nói về chủ đề trẻ quan tâm, thích thú
Một số trường hợp trẻ mắc hội chứng ASD cũng có thể quan tâm một số hoạt động hay lĩnh vực cụ thể. Bạn có thể dành nhiều thời gian hơn để nghiên cứu và tìm hiểu về các vấn đề mà con quan tâm để có thể trò chuyện cùng con nhiều hơn.
Bạn cũng có thể kết hợp phương pháp này cũng với việc dạy con bằng những từ ngữ đơn giản. Việc trò chuyện những chủ đề bé yêu thích có thể tạo cơ hội cho con nói nhiều hơn, kết hợp với những từ vựng đơn giản sẽ giúp con nhớ lâu hơn, thực hành nhuần nhuyễn hơn.
Kiên nhẫn và tránh cảm xúc tiêu cực với con
Tất nhiên, việc dạy trẻ tự kỷ chưa bao giờ là dễ dàng nhưng với lòng yêu thương, tính kiên nhẫn của bậc làm cha, làm mẹ, Trung tâm Nhân Hòa tin rằng bạn có thể làm được mọi thứ. Việc xuất hiện các cảm xúc tiêu cực là điều khó tranh khỏi tuy nhiên bạn nên hạn chế để trẻ nhìn thấy bởi nó có thể gây ra những hậu quả khôn lường trong lòng bé.
Hãy để trẻ chủ động đưa ra yêu cầu bằng lời nói
Thông thường trẻ chậm nói có xu hướng dắt cha mẹ đi, chỉ trỏ đưa ra các yêu cầu bằng hành động thay vì lời nói. Nếu cha mẹ đáp ứng ngay lâu dần trẻ có xu hướng ít sử dụng lời nói mà bằng hành động nhiều hơn. Do vậy, cha mẹ cần khuyến khích trẻ sử dụng lời nói giao tiếp để đưa ra yêu cầu rồi mới đáp ứng. Hơn nữa, cha mẹ có thể đưa các đồ vật trẻ thích lên cao ngoài tầm với để khi trẻ muốn chơi thì cần phải nhờ nói tốt hơn.
Hạn chế cho trẻ xem điện thoại, tivi một cách bị động
Xem điện thoại tivi có nhiều chương trình trẻ yêu thích, tuy nhiên cha mẹ nên xem cùng con và bình luận về những chương trình đang diễn ra. Điều này giúp trẻ có tương tác ngôn ngữ qua lại. Nhiều phụ huynh thấy rằng, việc cho trẻ xem điện thoại, tivi trong thời gian dài trẻ có xu hướng chậm nói và hay nói linh tinh những lời không rõ nghĩa. Do đó cha mẹ nên xem và bình luận cùng con khi cho trẻ xem điện thoại, tivi hay các chương trình yêu thích.
Hệ luỵ của tự kỷ chậm nói đến sự phát triển của trẻ
Có thể nói giao tiếp là một trong những khía cạnh cơ bản của cuộc sống, việc trẻ tự kỷ chậm nói có thể tác động đến hành vi và tương tác xã hội của chúng. Cụ thể khi trẻ chậm nói chúng sẽ khó khăn hơn trong việc kết nối, xây dựng các mối quan hệ với bạn bè hay đơn giản là con trẻ không thể tham gia vào các hoạt động vui chơi phù hợp với độ tuổi.
Việc con chậm nói cũng có thể làm con thấy buồn rầu, tự ti cũng như lo lắng về hành vi giao tiếp của mình. Trẻ tự kỷ chậm nói có thể dễ dàng tức giận, hay la hét, hoặc có những hành vi gây rối, tổn thương bản thân… để thể hiện nhu cầu hay mong muốn của mình. Việc chậm nói cũng ảnh hưởng nhiều đến học tập và hòa nhập của trẻ.
Trung tâm Nhân Hòa áp dụng các phương pháp dạy trẻ tự kỷ chậm nói hiệu quả
Trung tâm Nhân Hòa từ lâu được biết đến là một trong trung tâm dạy trẻ tự kỷ, chậm nói uy tín hàng đầu tại Thành phố Hồ Chí Minh (TpHCM). Trung tâm áp dụng can thiệp 1-1 với phương pháp tâm lý, âm ngữ và các hoạt động trị liệu, giáo dục đặc biệt giúp trẻ tự kỷ chậm nói phát triển ngôn ngữ, lời nói tốt nhất. Các thầy cô tại trung tâm Nhân Hòa có trình độ chuyên môn cao và kinh nghiệm hơn 10 năm, phương pháp dạy can thiệp đa ngành giúp trẻ học tiến bộ và hòa nhập với bạn bè tốt hơn.
Ngoài ra, khi trẻ học tại trung tâm Nhân Hòa cha mẹ được vào học cùng con để nắm những kiến thức, kỹ thuật dạy trẻ tự kỷ chậm nói ở nhà. Giúp trẻ phát triển liên tục và đạt hiệu quả tốt hơn.
Trên đây là Top 9 phương pháp dạy trẻ tự kỷ chậm nói tại nhà hiệu quả, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, lời nói tốt. Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn có thêm những thông tin, kiến thức bổ ích trong việc phát triển ngôn ngữ, lời nói cho trẻ tự kỷ.
