Trẻ 3 tuổi khi mắc tự kỷ thường chậm nói, hay nói nhảm nói tiếng anh nhiều hơn tiếng việt mà không rõ chữ, gọi tên không quay đầu lại và có các hành vi, tương tác xã hội rập khuôn. Trong bài viết này, Trung tâm Nhân Hoà sẽ giúp cha mẹ nhận diện những dấu hiệu trẻ tự kỷ 3 tuổi và cách dạy trẻ tự kỷ có thể tiến bộ tốt nhất.
Dấu hiệu trẻ tự kỷ 3 tuổi thường gặp
Các dấu hiệu trẻ tự kỷ trở lên rõ ràng khi 3 tuổi như trẻ chưa biết nói, hay nói tiếng anh hơn tiếng việt mà ko rõ nghĩa. Các mốc phát triển về tương tác xã hội, chơi đùa, ngôn ngữ chậm hơn các bạn cùng độ tuổi. Ngoài ra, trẻ hay có các hành vi rập khuôn, lặp lại hoặc ăn vạ nhiều hơn.
Để giúp cha mẹ dễ dàng nhận biết, dưới đây là các dấu hiệu trẻ tự kỷ 3 tuổi thường gặp:
Tương tác xã hội ở trẻ tự kỷ 3 tuổi
Trẻ 3 tuổi tự kỷ thường không phản ứng khi cha mẹ gọi tên. Trẻ ít quan tâm hoặc không nhận thấy người xung quanh, kể cả cha mẹ. Khi giao tiếp, trẻ ít nhìn vào mắt người khác. Thay vào đó, trẻ nhìn chăm chú vào đồ vật. Trẻ thích chơi một mình và không biết cách chơi cùng bạn bè.
Một số điểm khác thường về tương tác giao tiếp ở trẻ tự kỷ 3 tuổi như:
- Không đáp ứng khi được gọi tên.
- Tránh né khi được nhìn vào mắt trong giao tiếp.
- Thích chơi một mình hơn là chơi với bạn bè cùng trang lứa.
- Không biết khoe – chia sẻ đồ chơi, giao tiếp với người khác.
- Không thích và né tránh việc người khác động chạm vào cơ thể
- Ít hoặc không biết cách chơi với bạn bè xung quanh.
- Biểu cảm “phẳng” hoặc ít thể hiện cảm xúc trên khuôn mặt.
- Không hiểu hoặc biểu cảm tương tự với cảm xúc với người khác.
Nhận biết trẻ tự kỷ 3 tuổi qua ngôn ngữ
Một số trẻ tự kỷ có thể không nói hoặc chỉ nói rất ít, thường chỉ sử dụng một vài từ đơn giản. Ở độ tuổi 3, một trẻ phát triển bình thường có thể có vốn từ 250 – 1000 từ và ghép câu từ 3 – 5 từ. Trong khi đó, trẻ 3 tuổi tự kỷ có dấu hiệu gặp khó khăn nghiêm trọng trong việc phát triển ngôn ngữ. Trẻ có thể không hiểu và không trả lời những câu hỏi đơn giản.
- Trẻ 3 tuổi chưa biết nói hoặc nói rất ít.
- Trẻ hay nói tiếng anh xì xồ không rõ nghĩa, ít hoặc không nói tiếng việt
- Chưa biết trả lời câu hỏi và đặt câu hỏi
- Thường xuyên “nhại lời” lại những gì người khác nói.
- Ít hoặc không biết sử dụng ngôn ngữ cơ thể – cử chỉ
- Hay sử dụng lộn đại từ nhân xưng. VD: trẻ khi nói chuyện với mẹ thì xưng là mẹ, gọi người đối diện là con.
- Trẻ không thể hiểu những câu nói đùa, mỉa mai hoặc trêu chọc
Hành vi bất thường ở trẻ tự kỷ 3 tuổi
Trẻ tự kỷ 3 tuổi có biểu hiện những hành vi lặp đi lặp lại, điều này là một trong những dấu hiệu điển hình. Các hành vi này có thể bao gồm
- Thực hiện các hành vi lặp đi lặp lại một cách bất thường: vỗ tay, hay nhìn hoặc chơi bàn tay trước mặt
- Khó chịu, bực bội vì những thay đổi nhỏ trong thói quen hàng ngày. VD: chỉ thích mặc một số bộ quần áo.
- Chơi với đồ chơi chỉ theo một cách duy nhất, quan tâm đến đồ chơi hơn với cha mẹ hoặc chơi với bạn.
- Trẻ có những thói quen kỳ quặc và tỏ ra khó chịu khi không được phép thực hiện chúng. VD: nếm ngửi đồ vật.
- Có sự hứng thú một số bộ phận của đồ vật (thường là bánh xe hoặc bộ phận có thể quay được).
- Thường xuyên mất tập trung giảm chú ý.
Sự nhạy cảm với các kích thích giác quan
Trẻ tự kỷ có thể phản ứng quá mạnh hoặc quá yếu với các kích thích giác quan như âm thanh, ánh sáng, mùi vị, hoặc cảm giác vật lý. Dấu hiệu này bao gồm:
- Phản ứng mạnh với âm thanh hoặc ánh sáng: Trẻ có thể bị hoảng sợ, la hét hoặc chạy trốn khi nghe những âm thanh lớn hoặc thấy ánh sáng mạnh.
- Không để ý đến các kích thích giác quan: Ngược lại, một số trẻ có thể không phản ứng khi tiếp xúc với những kích thích thông thường như lạnh, đau hoặc cảm giác vật lý khác.
Nhận biết dấu hiệu tự kỷ 3 tuổi qua mốc phát triển
So sánh với các mốc phát triển của trẻ 3 tuổi bình thường, là cách giúp cha mẹ dễ nhận biết khả năng của con và dấu hiệu liên quan đến tự kỷ. Dưới đây là mốc của trẻ 3 tuổi phát triển điển hình:
Về khả năng ngôn ngữ
- Trẻ 3 tuổi nói được hầu hết các từ, mặc dù có thể còn ngọng.
- Khoảng 50% lời nói của trẻ có thể dễ hiểu.
- Trẻ bắt đầu sử dụng câu có 3-4 từ, chẳng hạn như “Con muốn nước” hoặc “Mẹ ơi, con muốn đi chơi.”
- Trẻ bắt đầu sử dụng các đại từ như “mình,” “của tôi” và động từ chia theo thì quá khứ như “đã đi,” “đã ăn.”
- Trẻ bắt đầu hỏi các câu hỏi như “Cái gì đó?” hoặc “Ở đâu?” “Tại sao” nhằm tìm hiểu về thế giới xung quanh.
- Kể được những câu chuyện đơn giản và đưa ra yêu cầu cụ thể.
- Đối với trẻ tự kỷ, khả năng ngôn ngữ có thể phát triển chậm hoặc bị gián đoạn.
Về vận động
Vận động ở trẻ 3 tuổi có thể:
- Trẻ có thể chạy, đi bộ, và di chuyển một cách linh hoạt, có thể thay đổi hướng đột ngột mà không gặp khó khăn.
- Trẻ có thể leo cầu thang một cách độc lập, tuy nhiên có thể vẫn cần sự hỗ trợ khi leo lên các bậc cao.
- Trẻ có thể bắt được bóng hoặc ném bóng với một mức độ chính xác nhất định.
- Trẻ có thể nhảy lên và xuống hoặc nhún người một cách dễ dàng, giúp phát triển sự phối hợp cơ thể.
Test trẻ tự kỷ 3 tuổi ở đâu?
Có một số bài test sàng lọc tự kỷ cho trẻ 3 tuổi như M-CHAT-R/F, CARS,… có thể hỗ trợ cha mẹ test tại nhà khi trẻ có dấu hiệu biểu hiện trên. Lưu ý đây chỉ là công cụ sàng lọc ban đầu. Để có kết quả chẩn đoán chính xác phụ huynh nên đưa trẻ đến các bệnh viện nhi, các trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập để trẻ được đánh giá kỹ lưỡng.
Trung tâm Nhân Hòa là địa chỉ test trẻ tự kỷ kỹ lưỡng và chính xác ở TpHCM. Test đánh giá trẻ kỹ lưỡng trong khoảng 1 giờ, giải đáp thắc mắc của phụ huynh và lên mục tiêu can thiệp hiệu quả.
Cách dạy trẻ tự kỷ 3 tuổi
Khi phụ huynh thấy các dấu hiệu trẻ tự kỷ 3 tuổi trên đây, việc phát hiện và can thiệp sớm là phương pháp giúp trẻ có thể tiến bộ một cách hiệu quả và nhanh chóng nhất. Điều này là bởi, khi còn nhỏ, trẻ sẽ dễ dàng được uốn nắn để có các kỹ năng xã hội, giao tiếp và hành vi tốt, não bộ trẻ dễ dàng học tập và thích nghi.
Can thiệp sớm toàn diện
Để trẻ tự kỷ phát triển tốt về ngôn ngữ lời nói, kỹ năng cần can thiệp sớm trên nhiều mảng:
- Can thiệp hành vi.
- Phát triển ngôn ngữ – lời nói
- Phát triển vận động tinh – thô
- Điều hòa giác quan cho trẻ
- Phát triển các kỹ năng cho trẻ
Sự can thiệp cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các trung tâm can thiệp sớm và phụ huynh để nâng cao hiệu quả. Cha mẹ có thể tìm hiểu thêm các phương pháp dạy trẻ tự kỷ tại nhà để trẻ được tiến bộ tốt nhất.
Trung tâm dạy trẻ tự kỷ 3 tuổi uy tín tại TpHCM
Nếu cha mẹ đang tìm kiếm trường, trung tâm dạy trẻ tự kỷ 3 tuổi uy tín tại TpHCM, Trung tâm Nhân Hoà là lựa chọn “sáng giá” mà các bậc phụ huynh không nên bỏ qua. Với 15 năm kinh nghiệm, chúng tôi là địa chỉ tin cậy đã hỗ trợ hàng ngàn trẻ em mắc tự kỷ tiến bộ vượt bậc, hoà nhập cuộc sống và đạt được nhiều thành tích trong học tập.
Khi đến trung tâm Nhân Hoà, trẻ sẽ được hỗ trợ:
- Được các thầy cô lên mục tiêu cá nhân hoá dựa trên những suy yếu đặc thù của từng trẻ.
- Trẻ được can thiệp 1 cô – 1 trò, giúp nâng cao hiệu quả và rút ngắn thời gian tiến bộ.
- Phương pháp dạy học, can thiệp đa ngành gồm: tâm lý trị liệu, âm ngữ trị liệu, phát triển tư duy trí tuệ, vận động.
- Đội ngũ giáo viên giàu kinh nghiệm với nhiều năm đồng hành với trẻ, giàu tình yêu thương và tận tâm với nghề.
- Phụ huynh được vào học cùng con để có kiến thức dạy trẻ tại nhà, nâng cao hiệu quả tiến bộ.
Câu hỏi thường gặp
Trẻ 3 tuổi không phản ứng khi gọi tên có phải là dấu hiệu tự kỷ không?
Có thể. Trẻ 3 tuổi mắc tự kỷ thường không phản ứng khi cha mẹ gọi tên, dù thính giác bình thường. Trẻ thường khó chú ý đến lời nói của người khác và ít giao tiếp bằng mắt. Cha mẹ nên đưa trẻ đi đánh giá sớm để chắc chắn và có phương pháp can thiệp phù hợp.
Trẻ 3 tuổi bị tự kỷ có thể phát triển bình thường được không?
Mặc dù tự kỷ chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn, nhưng can thiệp sớm từ độ tuổi nhỏ sẽ giúp trẻ cải thiện đáng kể. Trẻ có thể phát triển các kỹ năng xã hội, ngôn ngữ và hòa nhập tốt hơn nhờ các liệu pháp phù hợp như ABA, ESDM, TEACCH hoặc trị liệu ngôn ngữ.
Khám tự kỷ cho trẻ 3 tuổi ở đâu uy tín?
Cha mẹ hãy đưa trẻ đến các địa chỉ uy tín như: Các cơ sở Trung tâm Nhân Hòa, bệnh viện Nhi Đồng 1, Nhi Đồng 2, Khoa tâm lý – Tâm Thần trẻ em – Bệnh viện tâm thần TpHCM. Trung tâm Nhân Hòa có nhận dạy can thiệp theo kết quả khám của các bệnh viện.
Trên đây là những dấu hiệu trẻ tự kỷ 3 tuổi và cách dạy trẻ tiến bộ tốt nhất. Bé 3 tuổi tự kỷ thường gặp khó khăn trong phát triển kỹ năng xã hội, ngôn ngữ giao tiếp và các hành vi lặp đi lặp lại. Cha mẹ hãy liên hệ ngay với trung tâm Nhân Hòa để trẻ được phát hiện và can thiệp sớm giúp trẻ tiến bộ nhanh về lời nói, hành vi và ngôn ngữ.
